Familielid of kennis

Soms brengt een hulpvrager zelf een familielid of kennis mee om het gesprek te tolken. Dat kan handig zijn voor eenvoudige of praktische gesprekken. Maar soms kan het voor problemen zorgen, bijvoorbeeld omdat de tussenpersoon het beroepsgeheim niet respecteert of niet alles wil vertalen. Wees hier dus voorzichtig mee, zeker in een medische context is het niet aangewezen om beroep te doen om een familielid of kennis.

Wat?

  • Een vriend, kennis, familielid of landgenoot van de hulpvrager die dezelfde taal spreekt en tolkt bij het gesprek tussen jou en de hulpvrager.

Voordelen

  • Een familielid of kennis kan vaak sneller ingezet worden dan een sociaal tolk of intercultureel bemiddelaar.
  • De tussenpersoon kan optreden als belangenbehartiger en steun bieden aan de hulpvrager, ook omdat hij* vaak de context van de hulpvrager goed kent.

Aandachtspunten

  • Anders dan bij een sociaal tolk of een intercultureel bemiddelaar, volgt de tussenpersoon geen deontologische regels. Dat brengt enkele risico’s met zich mee:
    • De privacy van de hulpvrager is niet gewaarborgd.
    • Er is een risico dat de boodschap niet correct of slechts gedeeltelijk vertaald wordt, of dat de tolk in plaats van de hulpvrager antwoordt.
    • In sommige gevallen kan het familielid of de kennis te emotioneel betrokken zijn, zeker als het gaat om slecht nieuws. Dat kan ertoe leiden dat de persoon niet alles vertaalt.
  • Er zit ruis op de communicatie. Zeker als de tussenpersoon zelf het Nederlands niet voldoende machtig is en een andere gemeenschappelijke taal gebruikt.
  • Het is mogelijk dat je het niveau van de tussenpersoon overschat, of dat de persoon bepaalde vakterminologie niet kent. Bovendien is een taal kunnen spreken niet hetzelfde als kunnen tolken. Het inzetten van een kennis of familielid kan dus contraproductief zijn omdat het verwarring creëert.
  • Steeds dezelfde personen inschakelen kan leiden tot overbelasting.

Tips

Schakel nooit minderjarige kinderen in om het gesprek te tolken. Zij begrijpen niet alles van het gesprek, durven sommige zaken misschien niet te tolken, of komen bepaalde zaken beter niet te weten. Er is bovendien een risico op gewijzigde machtsverhoudingen: de ouders worden afhankelijk van het kind voor informatie of het kind krijgt een te grote verantwoordelijkheid.

Let op met de vraag aan hulpvragers om zelf een tussenpersoon mee te brengen. Niet iedereen kan terugvallen op een uitgebreid netwerk van mensen die het Nederlands of een andere taal voldoende beheersen en tijd hebben om mee te komen naar de afspraak.

Maak duidelijke afspraken over privacy en wat te doen als de persoon die tolkt iets niet begrijpt.

Bedank de persoon die jou heeft geholpen.

Als je merkt dat het misloopt, is het belangrijk dat je dat aangeeft aan de tussenpersoon en de hulpvrager. Bespreek dan ook geen gevoelige informatie meer. Zoek samen naar een oplossing, of leg uit waarom je denkt dat een sociaal tolk of een intercultureel bemiddelaar beter geschikt is. Je kan ook de voordelen aanhalen: de tussenpersoon kan ook bij dat gesprek aanwezig zijn en zich richten op de inhoud van het gesprek. Maak voor het gesprek met een sociaal tolk of een intercultureel bemiddelaar eventueel een nieuwe afspraak.

Beperk de informatie tot de essentie.

Gebruik bij het gesprek ook visuele ondersteuning.

Herhaling is niet erg! Het helpt de hulpvrager en het familielid of de kennis om te begrijpen wat je zegt.

    Snelmenu

    *De mannelijke vorm (hij, zijn …) is genderneutraal bedoeld.